ฟองน้ำ

ฟองน้ำ (Sponges)

ฟองน้ำ เป็นสัตว์ไม่มีกระดูกสันหลังที่เก่าแก่ที่สุดในโลก porifera พบได้ทั้งในน้ำจืดและน้ำเค็ม ฟองน้ำมีรูปร่างและขนาดแตกต่างกันไป พบตั้งแต่ขนาดเล็กเท่าเมล็ดถั่วไปจนถึงขนาดใหญ่เท่าเสาไฟฟ้า ฟองน้ำสัตว์

โครงสร้างของฟองน้ำ

สัตว์ฟองน้ำ ฟองน้ำมีโครงสร้างพื้นฐานเป็นเซลล์สองชั้น ประกอบด้วยเซลล์ชั้นนอก (Epithelial layer) และเซลล์ชั้นใน (Mesohyl)

  • เซลล์ชั้นนอก ทำหน้าที่ปกคลุมร่างกายและป้องกันอันตราย
  • เซลล์ชั้นใน ทำหน้าที่ย่อยอาหารและสืบพันธุ์

ฟองน้ำยังมีโครงร่างที่ช่วยพยุงร่างกาย ฟองน้ําในทะเล โครงร่างของฟองน้ำประกอบด้วยหนามฟองน้ำ (Spicules) หรือเส้นใยฟองน้ำ (Spongin fibers)

ที่อยู่อาศัยของฟองน้ำ

ฟองน้ำเป็นสัตว์ที่ไม่มีกระดูกสันหลังที่อาศัยอยู่ในน้ำ พบได้ทั้งน้ำจืดและน้ำทะเล แต่ส่วนใหญ่จะพบในน้ำทะเลมากกว่า พบได้ในทุกระดับความลึก ฟองน้ําสิ่งมีชีวิต ตั้งแต่ผิวน้ำจนถึงพื้นทะเลลึก phylum porifera ฟองน้ำในน้ำจืดมักอาศัยอยู่ตามลำธาร แม่น้ำ และแหล่งน้ำจืดอื่นๆ พบได้ทั้งในเขตร้อนและเขตหนาว ฟองน้ำในน้ำจืดบางชนิดมีขนาดเล็กและมองไม่เห็นด้วยตาเปล่า ในขณะที่บางชนิดมีขนาดใหญ่และสามารถมองเห็นได้ด้วยตาเปล่า พอริเฟอรา

สัตว์ไม่มีกระดูก ฟองน้ำในน้ำทะเลมักอาศัยอยู่ตามแนวปะการัง แนวหินปะการัง และพื้นทะเล พบได้ทั้งในเขตร้อนและเขตหนาว ฟองน้ำในน้ำทะเลบางชนิดมีขนาดเล็กและอาศัยอยู่เกาะติดกับสิ่งมีชีวิตอื่น เช่น หิน ปะการัง หรือสาหร่าย บางชนิดฝังตัวอยู่ในพื้นทะเลฟองน้ำเป็นสัตว์ที่เกาะติดอยู่กับที่ ฟองน้ำ คือ จึงมักพบอาศัยอยู่ในบริเวณที่มีกระแสน้ำไหลผ่านน้อย เพื่อให้น้ำสามารถไหลผ่านตัวฟองน้ำได้ง่ายสำหรับการกรองอาหาร

ที่อยู่อาศัยของฟองน้ำสามารถจำแนกได้เป็น 2 ประเภทหลักๆ ดังนี้

  • ที่อยู่อาศัยแบบบนพื้น (Benthic habitat) เป็นที่อยู่อาศัยของฟองน้ำที่อาศัยอยู่บนพื้นทะเล พบได้ทั้งในแนวปะการัง แนวหินปะการัง และพื้นทะเลลึก
  • ที่อยู่อาศัยแบบแนบ (Attached habitat) เป็นที่อยู่อาศัยของฟองน้ำที่อาศัยอยู่เกาะติดกับสิ่งมีชีวิตอื่น เช่น หิน ปะการัง หรือสาหร่าย
  • นอกจากนี้ ฟองน้ำบางชนิดยังอาศัยอยู่ในบริเวณที่แปลกตา เช่น ในถ้ำใต้ทะเล หรือในรอยแตกของหิน ฟองน้ำเหล่านี้มักอาศัยอยู่ในบริเวณที่มีแสงน้อยหรือไม่มีแสงเลย

ฟองน้ำเป็นสัตว์ที่มีความสำคัญต่อระบบนิเวศทางทะเล ฟองน้ำช่วยกรองน้ำทะเลให้สะอาดขึ้น ฟองน้ำยักษ์ ช่วยกำจัดตะกอนขนาดเล็กและสารอินทรีย์ในน้ำทะเล นอกจากนี้ ฟองน้ำยังเป็นที่อยู่อาศัยของสิ่งมีชีวิตอื่นๆ หลายชนิด

การกินอาหารของฟองน้ำ

ฟองน้ำเป็นสัตว์กินกรอง (Filter feeder) กินอาหารโดยการกรองน้ำผ่านตัว อาหารของฟองน้ำ ได้แก่ แพลงก์ตอน แบคทีเรีย และเศษซากพืชซากสัตว์ ฟองน้ํา สืบพันธุ์แบบใด

การสืบพันธุ์ของฟองน้ำ

ฟองน้ำสามารถสืบพันธุ์ได้แบบอาศัยเพศและแบบไม่อาศัยเพศ

 

  • การสืบพันธุ์แบบอาศัยเพศ ฟองน้ำจะสร้างเซลล์สืบพันธุ์เพศผู้และเพศเมีย เซลล์สืบพันธุ์เพศผู้จะปล่อยออกมาในน้ำและผสมกับเซลล์สืบพันธุ์เพศเมียที่ปล่อยออกมาจากฟองน้ำอื่น spicule คือ
  • การสืบพันธุ์แบบไม่อาศัยเพศ ฟองน้ำสามารถแตกตัวออกเป็นชิ้นเล็ก ๆ แล้วเจริญเติบโตเป็นฟองน้ำใหม่ได้

บทบาทของฟองน้ำ

ฟองน้ำมีบทบาทสำคัญในระบบนิเวศ ทำหน้าที่เป็น

  • ผู้ผลิตอาหาร ฟองน้ำเป็นแหล่งอาหารของสัตว์หลายชนิด เช่น ปลา กุ้ง และปู
  • ตัวกรองน้ำ ฟองน้ำช่วยกรองน้ำทะเลและน้ำจืดให้สะอาดขึ้น
  • แหล่งที่อยู่อาศัย ฟองน้ำเป็นที่อยู่อาศัยของสัตว์หลายชนิด เช่น ปลา หอย และกุ้ง

การอนุรักษ์ฟองน้ำ

ฟองน้ำหลายชนิดกำลังใกล้สูญพันธุ์ สาเหตุหลักมาจากปัจจัยต่าง ๆ เช่น การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ amoebocyte คือ การทำลายแหล่งที่อยู่อาศัย และการล่าสัตว์ การอนุรักษ์ฟองน้ำเป็นสิ่งสำคัญ เพื่อให้ระบบนิเวศของโลกยังคงอยู่อย่างยั่งยืน sponges

เกร็ดความรู้เกี่ยวกับฟองน้ำ

  • ฟองน้ำบางชนิดมีพิษที่สามารถป้องกันศัตรูได้
  • ฟองน้ำบางชนิดสามารถเรืองแสงได้
  • ฟองน้ำบางชนิดสามารถดูดซับสารพิษได้
ฟองน้ำ

ตัวอย่างฟองน้ำ

  • ฟองน้ำท่อ (Hexactinellida) เป็นฟองน้ำที่พบได้ทั่วไปในทะเล มีลักษณะเป็นท่อยาว
  • ฟองน้ำทะเลทราย (Geodia spp.) เป็นฟองน้ำที่พบได้ทั่วไปในทะเลทราย มีลักษณะเป็นก้อนแข็ง
  • ฟองน้ำหินปูน (Calcarea) เป็นฟองน้ำที่พบได้ทั่วไปในน้ำจืด มีลักษณะเป็นก้อนแข็ง

ติดตามข่าวสารที่น่าสนใจได้ที่ : https://typeanimal.com

อ่านบทความเพิ่มเติมได้ที่ : ฟองน้ำ